Vught

Ooit, lang lang geleden, maakte een Nederlandse horecafamilie gehakt van wat toen nog geen ‘fastfood’ heette. Terwijl een innovatie-genie als McDonald niet verder kwam dan het een ‘bun’ met biefstuk als beleg, zette de familie Van der Valk door heel Nederland heen motels neer die dan weliswaar oneerbiedig ‘vreetschuren’ werden genoemd, maar die zo vol zaten dat het niet anders kan dan dat bijna iedereen er wel eens gegeten heeft. De rijk gevulde menukaart stelde culinair natuurlijk niets voor, het personeel werd natuurlijk zwaar uitgebuit, en de geldstromen van de restaurants naar messenfabrieken en bouwondernemingen zouden zelfs in het huidige ‘Big Data’-tijdperk onnavolgbaar zijn geweest.  Maar toch, het had wel ‘iets’. Die elk-familielid-krijgt-zijn-eigen-restaurant-waaier. Appelmoes met een kers erop, kon het knusser? Bij McDonalds, waar ze drukte maken als ze bedacht hebben dat je een milkshake kunt aanlengen met wat bananenprut, daar hebben ze nu nog steeds geen appelmoes.

Maar dat is dus lang lang geleden, toen wie in Nederland redelijk en goedkoop buiten huis wilde eten, niet anders kon dan een kersje bij Gerrit gaan prikken. Inmiddels is Nederland volgezet met eetcafe’s, high tea-lunchgelegenheden, tot ontbijtgelegenheden uitgebouwde tankstations, en een paar duizend serieus bedoelde eetschuren waar uitgekeken wordt naar het bezoek van de ‘mystery guest’ van de Michelin-gids, terwijl de friet- en kibbelingkotten ook nog niet zijn verdwenen. De ‘vreetschuren’ van Van der Valk zijn zelfs op zaterdag niet meer vol te krijgen. Toch zijn ze groter en talrijker geworden, en staan ze op de mooiste locaties. Een boswandeling op de Veluwe kan beginnen en eindigen bij een ‘Toekan’, tijdens een sloepvaart door Leiden kun je bij de familie aanleggen, tussen de Limburgse heuvels kun je kiezen tussen een moderne Valk-met-alles-erop-en-eraan en een in oude stijl gerenoveerde burcht. De appelmoes is zonder kers en de porties zijn kleiner. Maar er is nu aioli en tapenade en tussen de bladeren van de rauwkost zit altijd wel iets dat je in de supermarkt nog niet hebt ontdekt. En het is dat je weet dat het de kranen in de toiletruimte niet echt van goud kunnen zijn, anders zou je je in het kantoor van de UWV-directie wanen. De familie Van der Valk heeft, nu je op elke straathoek een “Big Mac met Double Cheese” naar binnen kunt proppen, een hoger marktsegment opgezocht. Die van de zakelijke consument. Die van de verkoper die indruk wil maken op een mogelijke klant door te gaan lunchen in een grote bijna lege zaal met mooi meubilair, met bediening die nu volledig wit wordt uitbetaald en dus langzamer is. “Deze zaal, nee, dit gebouw van veertien verdiepingen met een zwembad op laag dertien, heb ik gans afgehuurd om aan u deze business-propositie te doen.”

Van die twee kopjes espresso die bij zo’n verkooppraatje uitgeschonken moeten worden, kan een hotel-concern niet rondkomen. Daarom wordt elke vestiging van Van der Valk voorzien van een ‘wellness’-centrum. Dat de ‘Toekan’ het imago zou gaan krijgen van een kuuroord is echter niet de bedoeling. Dus een ‘wellness’-centrum met een casino.

Socialisten zijn niet gewoon er zo tegenaan te kijken maar een casino had door socialisten uitgevonden kunnen wezen. Het is een machtig mooie manier om geld te herverdelen en je kunt het kapitaal niet villeiner bespotten dan vier uur achter een fruitautomaat te gaan zitten kijken hoe spoorloos euro’s in die bodemloze put verdwijnen. Voor wie de luxe van deze voorstelling niet aan kan, hebben we het in Nederland zo geregeld dat er in elk gokpaleis een loket is met daarachter een verslavingsdeskundige van Iris-Zorg. En opdat de Belastingdienst niet gaat denken dat er in zo’n kasteel zwart geld wit wordt gewassen, vinden er geen transacties in contanten meer plaats. Intussen hebben de professoren die dertig jaar geleden nog zeurden over dat ‘Golden Ten’ misschien wel of misschien niet een behendigheidsspel was, nu unaniem besloten dat er in de wereld van kansspelen toch heus niets van kennis of kundigheid meespeelt, en heeft de politiek alle vormen van ‘rien ne va plus’ met één simpel wetje kunnen legaliseren.

En nu gaat de familie Van der Valk ook in Vught zo’n bitcoin-gok-prieel neerzetten. Met bingo-avonden nog wel.

Je moet toch wel heel ouderwets socialistisch zijn om de bewoners van Vught en zakenmensen uit Shanghai die kers op het durf-kapitalisme te willen onthouden.

Theo van Rhein