Vught

Met 'onder druk wordt alles vloeibaar' verklaarden velen de snelheid waarmee de Kunduz-coalitie afgelopen week een akkoord wist te sluiten. Inderdaad een ongekend staaltje snelle politiek.

Maar was de druk dan zo hoog? Weliswaar moest minister De Jager uiterlijk 30 april een begrotingsbriefje in Europa inleveren, maar die datum is zo belangrijk als je hem zelf maakt. Alexander Pechtold zei het maandag nog op radio 1: 'We hebben 4 of 5 weken. Als je direct laat zien dat je aan tafel gaat zitten, dan zal Brussel dat ook zien.' Die datum is dus niet zo dwingend als voorgesteld.

Ook de 3%-norm waaraan Nederland in 2013 zou moeten voldoen, is niet in beton gegoten. Woensdag werd bekend (The Daily Telegraph) dat Europa zelf de teugels iets wil laten vieren. Een medewerker van de commissie: Zolang een land zijn huiswerk op orde heeft en effectieve maatregelen treft, zullen we soepel zijn in ons oordeel'.

Waarom dan toch die haast? Dat heeft alles met prestige en aanzien te maken. Nederland was het afgelopen jaar een strenge leermeester in Europa. Jan Kees de Jager bevocht met veel bravoure strengere Europese controle. Als Nederland nu zelf niet aan die regels zou voldoen betekende dat fors gezichtsverlies. Geen prettig vooruitzicht voor Rutte en De Jager. Niet Europa, maar De Jager, voerde zo de druk op. Voor hem was de snelheid (uiterlijk 30 april) en de norm (maximaal 3% van het Bruto Binnenlands Product) uitgangspunt.

Wanneer je er zo op terug kijkt vraag je je af waarom D'66, CU en GL zich zo op de kast hebben laten jagen. Zouden zij werkelijk het aanzien van Rutte en De jager in Europa willen redden? Waarschijnlijker is het dat de regeringspartijen zo graag Rutte en De Jager wilde helpen dat zij - om snelheid te kunnen maken - flinke concessies wilden doen. Daarmee konden de oppositiepartijen op hun beurt goede sier maken als architecten van deze beleidsveranderingen. Er ontstond zo een win-win situatie. Iedereen kon zijn positie en aanzien versterken.

Het was bovendien makkelijk onderhandelen. Het ging immers om prestige en niet om de precieze inhoud. Daarbij helpt het ook dat het akkoord maar een beperkte levensduur heeft. Het zal straks ingehaald worden door de verkiezingen en dan kan het inderdaad onderin de kattenbak.

Gelukkig is het voor Europa belangrijker hoe we voor doen komen dat Nederland er bij staat, dan hoe Nederland er werkelijk aan toe is. Het aanzien van Nederland, Rutte en De Jager is daarmee voorlopig op papier gered. En daar ging het allemaal om.