Vught

Het bezoek van burgemeester Van de Mortel en de griffier aan het bisdom heeft weining nieuws opgeleverd. In opdracht van de gemeenteraad inventariseerde de burgemeester onder welke voorwaarden het bisdom nog mee zou willen werken aan het herbestemmen van de Petruskerk. Het antwoord is een herhaling van de voorwaarden die het bisdom begin 2004 al formuleerde, met als bonus een ultimatum: tot 1 augustus is er tijd om een acceptabele en haalbare herbestemming te vinden. Daarmee is misschien tijd gewonnen, maar zijn de voorwaarden nog even beperkend als voorheen.

Herinnert u zich de vorige aflevering nog? Geloof het of niet, het kan nog gekker! Het bisdom heeft de gemeente Vught per brief laten weten de Petruskerk graag te willen slopen. Namens de bisschop laat de Directeur Econoom drs. Broeders van het bisdom weten "in geen geval medewerking te verlenen aan het restaureren van het gebouw, nu er geen duidelijkheid is omtrent de toekomst". Op voorhand schuift het bisdom het prochiebestuur terzijde: "Het prochiebestuur zal namelijk de noodzakelijke bisschopelijke goedkeuring ontberen". Volgens de bisschop is Vught "ook veel beter af met een kwalitatief hoogwaardige nieuwe ontwikkeling op die locatie" en "brengt dit de geloofsgemeenschap niet de pijn van een langdurige herbestemming van een Godgewijd gebouw". Voor iedereen die ondanks dit bisschoppelijk epistel nog hoop hadden, sluit de brief met: "Het kerkgebouw van de H. Petrus zal intussen niet meer opengaan". Blijkbaar heeft het bisdom meer wereldlijke doelen met de Petruskerk.

Het college van Vught is er veel aan gelegen de Petruskerk als rijksmonument te behouden. Naast de eerder met de raad overeengekomen bijdrage van 200.000 euro in de restauratie, stelt het college nu ook voor garant te staan voor het jaarlijkse onderhoud tot een bedrag van 25.000 euro per jaar.
Maar de gevraagde garanties voor het ambitieuze plan om in de kerk een mutifunctionele accommodatie te realiseren, gaan het college te ver. Het zou betekenen dat de gemeente zich voor de komende 50 jaar verbindt aan behoorlijke financiële verplichtingen en risico's. De gevraagde gemeentelijke garantstelling komt neer op een bedrag van € 389.000,- gedurende 50 jaar. Daarbij zou ook het structurele tekort van € 78.280,- per jaar door de gemeente moeten woren aangevuld. Als klap op de vuurpijl zou het ook nog voor het MIK en de Bibliotheek een huurverhoging betekenen ten opzichte van de huidige situatie.
Wrang blijft dat in alle commotie rond de Petruskerk het bisdom en kerkbestuur niet thuis blijven geven. Zij zijn nog immer niet bereid enige bijdrage te leveren aan restauratie en behoud van hun kerkgebouw, maar stellen wel eisen aan mede gebruikers.

Een extra raadsvergadering moet binnenkort uitsluitsel geven over de toekomst van de Petruskerk. Een toelichting van wethouder Seuren (D66) tijdens het vragen(half)uurtje van gisterenavond moest vooral duidelijkheid scheppen in de commotie die was ontstaan. In overleg met Woonwijze wordt aan een voorstel gewerkt dat de raad binnnen enkele weken wordt voorgelegd. Duidelijk is nu al dat de gemeente wordt gevraagd voor de langere termijn garant te staan voor een deel van de exploitatiekosten. In augustus zond dit college alle organisaties en verenigingen nog een brief waarin hen werd gesommeerd geen langlopende verplichtingen aan te gaan. Reden voor de SP om de wethouder te vragen hoe de brief van augustus en het voorgenomen voorstel voor de Petruskerk zich met elkaar verhouden. Het leverde geen inhoudelijk antwoord op. Het college kiest niet en besluit niet. De raad mag over enkele weken het (laatste?) oordeel vellen.

Het prestigieuze plan om van de Petruskerk een Vughtse cultuurtempel te maken lijkt van de baan. Woonwijze ziet het project niet langer als kansrijk en trekt daarmee de stekker uit het hele project. De mededeling komt niet helemaal als een verrassing. Al langer was duidelijk dat de exploitatie van de nieuwe Petruskerk een probleem vormde. Dat was overigens geheel conform een eerder (2007-2008), in opdracht van de gemeente Vught uitgevoerd onderzoek van PRC uit Bodegraven naar de exploitatie van de Petruskerk. De conclusies van toen worden nu bewaarheid: het gebouw is in deze opzet en met de opgelegde beperkingen door het bisdom niet exploitabel te maken. Zolang het bisdom geen verantwoordelijkheid wil nemen voor de staat van de Petruskerk, verlangt behoud van dit culturele erfgoed dat het bisdom het volledige eigendom overdraagt. Pas dan zal tot een vorm en gebruik gekomen kunnen worden die exploitatie (ook door de gemeente) mogelijk maakt.

Theater de Speeldoos heeft besloten niet deel te nemen aan de realisatie van een cultureelcentrum in de Petruskerk. Het bestuur ziet te veel onzekerheden en onvoldoende voordelen. Wat die onzekerheden precies zijn en welke voordelen onbreken blijft vooralsnog onduidelijk. Het bestuur schrijft dat het bestuurlijk onverantwoord zou zijn de verworven positie in het Vughtse culturele leven in de waagschaal te leggen en een deel van de ambities op te offeren.
De poging van de participanten aan de Petruskerk (Stichting tot behoud van de Petruskerk, MIK, bibliotheek, VHM en Woonwijze) om ook de Speeldoos te verleiden tot deelname, is daarmee van de baan. Er hoeft dus geen theater gebouwd te worden in de tuin van de Petruskerk.

De toekomstige bewoners van de Petruskerk zijn een zogenaamde "broedplaats" gestart. Een bijeenkomst waarin geëxperimenteerd kan worden met allerlei vormen van samenwerking. Maar ook een moment om te vertellen hoe het staat met de ambitieuze plannen. Meest recente ontwikkeling is het aanzoek dat is gedaan bij Anders Bezig Zijn (ABZ) en Theater de Speeldoos om mee te doen in het project. Maar ondanks dat daartoe zelfs een complete theaterzaal met 350 zitplaatsen zou verrijzen in de pastorietuin, staan beide organisaties niet direct te trappelen.
De toenaderingspoging komt pas nu, op het moment dat het moeilijk blijkt de exploitatie rond te krijgen. ABZ en Theater de Speeldoos willen slechts meedenken als volwaardige partner en dan vanaf het begin. Nu lijkt de belangstelling niet oprecht en vooral uit noodzaak geboren.

Langzaam wordt duidelijk wat er moet gebeuren om het mogelijk te maken dat de Bibliotheek, MIK en het Vughts Historisch Museum zich kunnen vestigen in een gerestaureerde Petruskerk. De meest recente plannen laten een vrijwel volledige bebouwing van de tuin rond de kerk zien tot wel drie verdiepingen hoog. De opbrengsten uit deze woningen worden benut voor de exploitatie van de kerk. Een constructie die er voor moet zorgen dat voor de Bibliotheek, MIK en het Vughts Historisch Museum aanvaardbare en enigszins betaalbare huurprijzen gelden. De pastorietuin wordt daarmee opgeofferd aan het behoud van de Petruskerk. In eerdere centrumplannen bestond nog het idee om de tuinmuur (deels) te slechten en de tuin voor iedereen toegankelijk te maken. In die plannen moest het 'landmark' de Petruskerk juist met zijn voeten in het groen blijven staan. Het behoud van de Petruskerk is voor de plannenmakers echter een hoger doel geworden. De tuin is niet langer heilig.

De financiën voor de restauratie van de Petruskerk lijken op een haar na rond. De Edith Steyn parochie kan inmiddels rekenen op 1,4 miljoen rijkssubsidie en 4 ton van de provincie Noord Brabant. De resterende 2 ton moet van de Vughtse gemeenschap komen. Binnenkort vergadert de gemeenteraad daarover. Betrokkenen menen dat 'naar verwachting de gemeenteraad zal instemmen'. Maar misschien is dat wel iets te kort door de bocht. De gemeente was met de restauratie van de Lambertuskerk immers ook niet zo scheutig. En juist hier geldt: 'gelijke monniken, gelijke kappen'.

Het kabinet heeft een meevaller van 150 miljoen. De Tweede Kamer stemde woensdagavond in met een voorstel om vijftig miljoen daarvan uit te trekken voor monumentenzorg. Dat geld moet wel worden verdeeld over 23 historische bouwwerken die kampen met achterstallig onderhoud, verspreid over heel Nederland. De Vughtse Peteruskerk is een van de monumenten die zijn genoemd.
De Petruskerk dreigde de voor de restauratie noodzakelijke subsidie dit jaar mis te lopen door het bereiken van het subsidieplafond. Nu lijkt er toch ruimte om dit jaar al in de subsidie te voorzien, noodzakelijk voor het gewenste behoud van de Petruskerk.
Wethouder Jef Theulings wees - nadat de subsidieaanvraag was afgewezen - de stichting tot behoud van de Petruskerk op de actuele discussie in de Tweede Kamer. Met succes, zo blijkt!